Atopowe zapalenie skóry (AZS), inaczej zwane egzemą, wypryskiem atopowym, wypryskiem alergicznym lub przewlekłą dermatozą, to przewlekła choroba zapalna skóry, uznawana za chorobę cywilizacyjną. Jej główną cechą charakterystyczną jest mocno przesuszona skóra i silny świąd, często uniemożliwiający normalne funkcjonowanie. Atopowe zapalenie skóry dotyka głównie dzieci, ale również dorośli (częściej kobiety) cierpią na tę dokuczliwą chorobę. Większość rozpoznanych przypadków ma miejsce w pierwszych 6 miesiącach życia, wraz z wiekiem ryzyko zachorowania spada, a po 30 roku życia zdarza się już sporadycznie. AZS nie jest chorobą, którą można wyleczyć, ale można zmniejszać i łagodzić jej objawy. Choroba ma przebieg wieloletni, z okresami nasileń i remisji.

Atopowe zapalenie skóry – przyczyny.

Atopowe zapalenie skóry występuje się coraz częściej, najwięcej przypadków diagnozuje się u ludzi o białym kolorze skóry, w krajach wysoko rozwiniętych, w miastach. Występowanie choroby wiąże się z nieprawidłową odpowiedzią immunologiczną organizmu – nadmiernym wytwarzaniem przeciwciał IgE – na alergeny środowiskowe (kurz, sierść, pyłki i pyły, substancje chemiczne, pokarmy i inne).

Przyczyny pojawiania się choroby nie są do końca znane. Naukowcy wskazują szereg czynników i zależności:

1. genetyczne;
2. immunologiczne, m.in.

• defekt bariery naskórkowej, co ułatwia penetrację czynników drażniących,
• zaburzenie mikroflory jelitowej i mikrobiomu skóry, co skutkuje osłabieniem odporności;

1. środowiskowe, m.in. :

• zanieczyszczenie środowiska,
• alergeny,
• infekcje i zakażenia,
• niewłaściwa dieta (fast food, wysoko przetworzone pokarmy),
• warunki klimatyczne;

1. psychosomatyczne:

• długotrwały stres.

Atopowe zapalenie skóry – objawy.

Chorym na AZS dokucza przede wszystkim nieznośny świąd, który uniemożliwia normalne funkcjonowanie; powoduje silny przymus drapania, jest przyczyną bezsenności, rozdrażnienia i ciągłego zmęczenia. Drapanie prowadzi do powstawania ran, a w następstwie – infekcji skóry i zakażeń np. gronkowcem. Wielokrotnie choroba staje się przyczyną poważnych stanów depresyjnych i lękowych.

Objawy są bardzo dokuczliwe i widoczne gołym okiem:

• uporczywa suchość skóry,
• rumień i przebarwienia skóry,
• zliszajowacenie,
• łuszczenie się skóry,
• rogowacenie skóry i tzw. rybia łuska,
• trudny do zniesienia świąd,
• nietolerancja wełny,
• alergie pokarmowe,
• zaćma,
• nawracające zapalenie spojówek,
• współistnienie innych chorób atopowych,
• strupy i nadżerki na skórze.

Zmiany skórne zazwyczaj pojawiają się w zgięciach łokci i kolan, na policzkach, powiekach, na górnych częściach ramion i pleców, na grzbietach rąk i stóp.

Leczenie AZS – objawowe i przyczynowe.

Leczenie AZS ma charakter niemal wyłącznie objawowy. Polega na:

• podawaniu glikokortykosteroidów, leków przeciwuczuleniowych, leków immunosupresyjnych, antybiotyków,
• natłuszczaniu i nawilżaniu skóry,
• fototerapii – naświetlanie UVA i UVB,
• fotochemioterapii (PUVA),
• noszeniu specjalnej leczniczej odzieży.

Leczenie przyczynowe polega głównie na:

• probiotykoterapii,
• diecie eliminującej nabiał, mięso, ryby, pszenicę, soję, cukier,
• suplementacji kwasów omega-3 i omega-6 w prawidłowej proporcji,
• suplementacji witaminami D oraz E,
• eliminacji alergenów z otoczenia,
• psychoterapii.

Kosmetyki do skóry atopowej.

Odpowiednia pielęgnacja skóry atopowej jest kluczowym elementem łagodzenia objawów. Należy stosować wyłącznie kosmetyki, maści, kremy i balsamy przeznaczone do skóry atopowej. Zawierają one specjalne składniki, które nie podrażniają dodatkowo uszkodzonej skóry oraz mają  za zadanie zatrzymać wodę w skórze, natłuścić ją i nawilżyć, odbudować uszkodzenia i przywrócić fizjologiczną florę bateryjną.

Na rynku dostępnych jest cały szereg bezzapachowych, hipoalergicznych produktów opartych o emolienty, czyli substancje tłuszczowe, które odbudowują uszkodzoną warstwę lipidową naskórka, zatrzymują wodę w skórze i tworzą na powierzchni skóry ochronny film.

Czym smarować atopowe zapalenie skóry? Sprawdź:

https://www.doz.pl/apteka/k4649-Atopowe_zapalenie_skory

Przy wyborze kosmetyków do pielęgnacji skóry atopowej, koniecznie należy zwrócić uwagę na skład produktów. Skóra atopowa dobrze reaguje na preparaty emolientowe, o neutralnym pH 5,5, zawierające:

• alantoinę,
• d-panthenol,
• ciekłą parafinę (Parafinnum Liquidum),
• oleje roślinne: lniany, słonecznikowy, arganowy, oliwę z oliwek, i inne,
• lipidy (skwalen), ceramidy,
• aloes,
• witaminę E,
• niacynamid,
• kwasy Omega 3-6-9,
• substancje wiążące wodę (mocznik, glicerynę, kwas hialuronowy),
• bisabolol,
• masło Shea i Karite.

Emolienty często określane są „kremami barierowymi”, ponieważ tworzą ochronną „barierę” na powierzchni skóry. Skórę powinno się natłuszczać regularnie,  2-3 razy dziennie, a do mycia stosować łagodne środki myjące (np. Emolium, Allerco, Aderma, Oilatum, Oillan, i wiele innych).

Kosmetyki do pielęgnacji skóry atopowej nie powinny zawierać mydła, laurylosiarczanu sodu (SLS), sztucznych konserwantów (parabenów), sztucznych barwników i środków zapachowych, substancji antybakteryjnych, retinolu.

Profilaktyka w AZS.

Oprócz stosowania leków, suplementów i właściwej pielęgnacji emolientami, wskazane są działania i zabiegi profilaktyczne, które zmniejszają ryzyko nasilania się objawów czy nawrotu choroby.

Należy między innymi:

1. Unikać długich kąpieli; zalecane są krótkie prysznice w letniej wodzie.
2. Unikać przegrzewania się i nagłych zmian temperatury.
3. Wybierać ubrania przewiewne, nieobcisłe, z bawełny lub jedwabiu, wyeliminować odzież wełnianą.
4. Do prania odzieży używać delikatnych bezzapachowych i hipoalergicznych detergentów,
5. Usunąć z domu i otoczenia wszelkie tekstylia zatrzymujące kurz i roztocza.
6. Przestrzegać diety opartej o zdrowe nieprzetworzone produkty, eliminującej nabiał krowi, jaja kurze, pszenicę, soję, kakao, cukier, orzechy arachidowe.
7. Dbać o jakość i właściwą długość snu i odpoczynku.
8. Wykonywać ćwiczenia i aktywności redukujące poziom stresu.