Na początku roku do Polski trafiła szczepionka przeciwko COVID-19. W ramach programu szczepień mamy ostatecznie otrzymać preparaty od pięciu różnych producentów. Na razie zatwierdzone są szczepionki mRNA stworzone przez Pfizer i BioNTech oraz Modernę – i z tych korzystamy, a na decyzję czekają produkty CureVac (również mRNA), Johnson&Johnson oraz AstraZeneca (wektorowe). Jak działają szczepionki mRNA takie jak ta przeciwko wirusowi SARS-CoV-2?
Szczepienia przeciw COVID-19 budzą dużo kontrowersji. Z jednej strony nie brakuje osób, które chcą się zaszczepić jak najszybciej, bo widzą w tym szansę na powrót do względnej normalności, np. do możliwości podróżowania, z drugiej ciągle słychać głosy, że szczepionka wyprodukowana w takim tempie pewnie nie jest bezpieczna. Czy przeciwnicy szczepień mają rację?
W praktyce, aby preparat został dopuszczony do użycia, musi przejść szczegółowe badania. Na przykład produkt leczniczy stworzony przez Pfizer i BioNTech testowano w trakcie badań klinicznych, w których brało udział 21 744 uczestników. Otrzymali oni co najmniej jedną dawkę szczepionki. Drugie tyle stanowiła grupa kontrolna – z placebo. Dla porównania, preparat Moderny testowano na 30 351 uczestników – tu także połowa dostała placebo.
Szczepienia przeciw COVID-19 – działanie
Szczepionki przeciwko COVID-19 to tak zwane szczepionki genetyczne mRNA. Jak działają? Tego typu preparaty składają się z informacyjnego kwasu rybonukleinowego mRNA kodującego białko S, czyli kolec wirusa, w tym wypadku wirusa SARS-CoV-2. Całość zamknięta jest w kapsułce z nanocząsteczek lipidowych. Otoczka z jednej strony chroni nić mRNA, a z drugiej ułatwia przenikanie preparatu przez błony komórkowe. W efekcie na podstawie kwasu rybonukleinowego w komórce gospodarza dochodzi do syntezy białka S pobudzającego odpowiedź immunologiczną – humoralną, czyli wytworzenie przeciwciał neutralizujących – i komórkową, czyli stymulującą limfocyty cytotoksyczne (T) do działania. Mówiąc prosto, w preparacie znajduje się informacja o budowie białka z kolców wirusa, która powoduje, że białko to zaczyna być produkowane u osoby po szczepieniu. Automatycznie organizm szczepionego rozpoznaje je jako obce i wytwarza przeciwciała.
Szczepienia i ich bezpieczeństwo
Szczepionki mRNA to syntetyczne szczepionki nowej generacji. Do tej pory nie były stosowane na szeroką skalę, ale wielokrotnie wykorzystywano już platformę mRNA do tworzenia szczepień na grypę, malarię, wściekliznę, choroby nowotworowe, Zika czy CMV. Zaletą szczepień mRNA jest to, że nie wymagają pracy z wirusem, jego inaktywowania (zabijania) lub atenuacji (osłabiania zjadliwości) – wykorzystują jedynie materiał genetyczny. Dzięki temu produkcja preparatów staje się dużo łatwiejsza. Dodatkowo skraca czas wytworzenia szczepionki, co w obecnej sytuacji miało ogromne znaczenie.
Należy pamiętać, że cząsteczka RNA tuż po tym jak zostanie stworzone białko jest degradowana, dlatego tego typu preparaty należą do bezpiecznych.
Szukasz informacji na temat szczepień? Sprawdź: https://polmed.pl/zdrowie/
